Στην Σβετλάνα Αλεξίεβιτς το Νομπέλ Λογοτεχνίας 2015

Το Νομπέλ Λογοτεχνίας για το έτος 2015 απονέμεται στην Λευκορωσίδα συγγραφέα Σβετλάνα Αλεξίεβιτς για «την πολυφωνική της γραφή, που μνημειώνει τις δοκιμασίες και τη γενναιότητα στην εποχή μας». Την ανακοίνωση έκανε το μεσημέρι της Πέμπτης 8 Οκτωβρίου, στη Στοκχόλμη, η μόνιμη γραμματέας της Σουηδικής Ακαδημίας Σάρα Ντάνιους.Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς γεννήθηκε το 1948 στο Ίβανο-Φρανκόφσκ της Ουκρανίας και μεγάλωσε στη Λευκορωσία, σύμφωνα με το βιογραφικό της στη Bιβλιονέτ. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος, ενώ έγραψε διηγήματα, θεατρικά έργα, σενάρια για ντοκιμαντέρ. Το κύριο έργο της, όμως, είναι τα βιβλία μαρτυριών που συγγράφει, προσδίδοντας νέα διάσταση στο γραμματολογικό είδος της λεγόμενης τεκμηριωτικής πεζογραφίας.

Το πρώτο της βιβλίο, Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας (1985), περιέχει μαρτυρίες γυναικών που πολέμησαν στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το βιβλίο της Τελευταίοι μάρτυρες (1985), στο οποίο ενήλικοι ανακαλούν τις παιδικές τους αναμνήσεις από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Με το βιβλίο της Οι Μολυβένιοι Στρατιώτες (1989) αποκάλυψε τη σκληρή αλήθεια για τον δεκαετή «άγνωστο» πόλεμο των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Η έκδοση, απαγορευμένη επί πολλά χρόνια, προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις τόσο από στρατιωτικούς κύκλους όσο και από εκπροσώπους του παλαιού καθεστώτος, οι οποίες μάλιστα κατέληξαν σε δικαστική δίωξη της συγγραφέως.

Το 1993 η Αλεξίεβιτς εξέδωσε το βιβλίο της Γοητευμένοι από τον θάνατο, με θέμα τις αυτοκτονίες που σημειώθηκαν στην πρώην ΕΣΣΔ μετά την πτώση του κομμουνισμού, ενώ το 1996 κυκλοφόρησε το βιβλίο της Τσερνόμπιλ - Ένα χρονικό του μέλλοντος, με μαρτυρίες για την πυρηνική καταστροφή του 1986, τις οποίες συνέλεξε η συγγραφεύς περιπλανώμενη επί δύο χρόνια στην Απαγορευμένη Ζώνη, με κίνδυνο της υγείας της και της ζωής της.

Τα βιβλία της κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε δεκάδες χώρες, όχι όμως και στην πατρίδα της, όπου είναι στιγματισμένη ως αντικαθεστωτική. Από τον Οκτώβριο του 2000 ζει κάποιες περιόδους στην Ποντεντέρα, πόλη-άσυλο λογοτεχνών στην Τοσκάνη.

Τα περισσότερα από τα βιβλία της διασκευάστηκαν για το θέατρο, τον κινηματογράφο ή την τηλεόραση ενώ η ίδια τιμήθηκε για τα έργα της με πλήθος διεθνών διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το βραβείο της Ένωσης Συγγραφέων Σουηδίας, το βραβείο Αντρέι Σινιάφσκι, το ρωσικό Βραβείο Θριάμβου, το Βραβείο Λειψίας «για αμοιβαία κατανόηση στην Ευρώπη» (1998), το γαλλικό Βραβείο «Μάρτυρας του Κόσμου» (1999), το Βραβείο Χέρντερ και το Βραβείο Καλύτερου Πολιτικού Βιβλίου της Γερμανίας.

Το 2013 τιμήθηκε με το Βραβείο Ειρήνης των Γερμανών Βιβλιοπωλών.